カザフ語の四則演算

哈語たん(カザフ語たん二代目) @qaztili_tan

足し算 5+6=11は、 Беске алты қосылса, он бір болады. 「5に6を足されると、11になる」 Бес-ке(5の与格形) алты(6の対格形の語尾省略形) қосыл-са「足される」のқосыл-に条件形語尾がついた形 он бір 11 болады бол-「〜になる」の3人称現在形

哈語たん(カザフ語たん二代目) @qaztili_tan

もう一つ表し方があって、 Беске алтыны қосса, он бір болады. 違うところはалты-ныと対格語尾が(おそらく)強調のために付加され、 қоссаとқос-「足す」の条件形になっているところです。ちなみに-ылは動詞の受動態を表す語尾です。

哈語たん(カザフ語たん二代目) @qaztili_tan

引き算もやりましょう。 9-4=5で見ましょう。 Тоғыздан төртті алса, бес қалады. 「9から4を取ると、5が残る」 Тоғыз-дан тоғызの奪格形。「9から」 төрт-ті төртの対格形。「4を」 ал-са ал-「取る」の条件形。「取ると」 бес 5(が) қалады қал-「残る」の3人称現在形

哈語たん(カザフ語たん二代目) @qaztili_tan

次は掛け算です。 4×7=28 Төртпен жетіні көбейтсе, жиырма сегіз шығады. 「4で7を増やすと、28が出る」 Төрт-пен(4の助格形) жетіні(7の対格形) көбейт-се көбейт-「増やす」に条件形語尾сеがついたもの жиырма сегіз 28(が) шығады шық-「出る」の3人称現在形

哈語たん(カザフ語たん二代目) @qaztili_tan

最後は割り算です。 12÷3=4 Он екіні үшке бөлсе, төрт болады. 「12を3に分けると4になる」 Он екіні(12の対格形) үшке(3の与格形) бөл-се бөл-「分ける」の条件形 төрт 4 болады リプ見てください